Waarschijnlijk ken je het wel. Je wilt iets (meer waardering, meer ruimte, een andere koers) en de ander wil iets anders. Voor je het weet, zit je in een discussie. Jij legt uit waarom jij gelijk hebt, de ander doet hetzelfde. Zulke gesprekken lopen meestal vast omdat we praten vanuit ons standpunt. “Ik wil dit.” “Ik wil dat niet.”
Maar onder elk standpunt ligt iets diepers: een behoefte, een belang. Als je dáárover in gesprek gaat, verandert de kwaliteit van de interactie.
Tussen jouw veld en het mijne
De afbeelding hierboven laat het mooi zien. Twee velden – jouw wereld en die van de ander – met een overlap ertussen.Die blauwe contourlijnen symboliseren stilstaande golven van potentieel. Ze wijzen op een plek waar niet jouw waarheid of die van de ander domineert, maar waar een derde mogelijkheid ontstaat: noem het coherentie of co-creatie.
Elke lijn binnen de overlap is een kans om elkaar te vinden en iets (nieuws) te ontdekken, mits beide bereid zijn hun veld open te stellen, zonder verlies van eigenheid. Je blijft trouw aan wat voor jou belangrijk is, maar je opent ook je blik voor het perspectief van de ander.
Hoe het vaak misgaat
Neem Lisa, accountmanager bij een commercieel bureau. Ze heeft net een grote klantpresentatie afgerond. Een groot succes, maar ze is uitgeput.
Ze vraagt haar leidinggevende, Tom, of ze het volgende project een week later kan oppakken. Tom fronst. “Dat gaat niet. De klant rekent op jou.”
Lisa probeert uit te leggen dat ze op haar tandvlees loopt, Tom legt uit dat er een strakke deadline is. Beiden hebben gelijk, maar geen van beide voelt zich begrepen.
Lisa voelt zich niet gezien, Tom vindt haar weinig stressbestendig. Zo eindigt dit gesprek voorlopig in een beschadigde relatie en in win-lose: Het project wordt niet uitgesteld, Tom wint en Lisa verliest. Het kan nog ombuigen als Lisa besluit zich morgen ziek te melden omdat ze knetterende koppijn heeft na weer een slapeloze nacht: dan wordt het lose-lose.
De shift
Wanneer Lisa het gesprek anders begint, bijvoorbeeld “Tom, ik merk dat ik echt op ben, maar ik weet ook dat jij op me rekent en dat we een deadline hebben. Kunnen we samen kijken hoe we dit kunnen oplossen zodat het voor ons allebei werkt?”, verandert de kwaliteit van de interactie direct.
Ze erkent het belang van haar leidinggevende, benoemt haar eigen behoefte, en zoekt naar oplossingen en mogelijkheden in plaats van overtuigingen.
Er ontstaat (zicht op die) ruimte.
Misschien neemt Lisa tijdelijk een andere taak over, zodat de planning overeind blijft maar zij kan herstellen. Of Tom start het project zelf en Lisa verwerkt die evaluaties waar hij al weken tegenaan hikt.
Dit is goed onderhandelen. Onderhandelen is niet hetzelfde als toegeven; het is de kunst om de koek groter te maken in plaats van te vechten om het laatste stuk.
Je vraagt: wat heb jij nodig om tevreden te zijn? En je durft eerlijk te zeggen wat jij nodig hebt. Het gaat niet meer over je standpunt maar over je behoefte en die van de ander.
Maar soms kom je er gewoon niet uit. Dan helpt het om terug te vallen op iets objectiefs: wat is redelijk, wat past bij de markt, wat hebben we eerder afgesproken? Om daar uiteindelijk alsnog overeenstemming over te krijgen.
En als het echt niet lukt, helpt het te weten waar je grens ligt en wat het alternatief is.
Het vraagt vertrouwen, het geloof dat je samen iets kunt oplossen zonder dat er iemand verliest.
Van spanning en stilstand naar beweging
Dit is precies waar een mediator bij helpt: niet alleen de inhoud en standpunten bespreken, maar ook de belangen, de verhalen, de onderstroom.
Dat vraagt om gespreksvaardigheden die verder gaan dan luisteren of overtuigen, het vraagt om kunnen navigeren in spanning.
Een vaardigheid die eigenlijk onmisbaar is voor iedere leider of HR-professional.
Want waar spanning is, zit ook ontwikkelpotentieel – voor jezelf, je team en de organisatie.
Daarom heb ik Jij Begon! in de praktijk ontwikkeld: een ervaringsgerichte workshop waarin je ontdekt hoe je spanning kunt benutten in plaats van ontwijken. Een soort mediation lite.
Je oefent met realistische casussen en krijgt een heldere structuur die helpt om van vastzittend gedoe weer beweging te maken. Je leert hoe je gesprekken voert waarin mensen zich echt gehoord voelen – en bereid raken om verantwoordelijkheid te nemen.
Niet door de spanning te sussen, maar door haar te gebruiken als ingang tot groei.
De eerste data voor deze workshop (op open inschrijving) volgen binnenkort. Wil je er alvast meer over weten of je inschrijven: dat kan hier https://conflictwijs.nl/livedag-jijbegon/
